Samhain, Halloween en Allerzielen.

Samhain is één van de traditionele Keltische jaarfeesten binnen de Wicca en betekent letterlijk “het einde van de zomer en begin van de winter”.

In oude tijden werd in elk huis na zonsondergang van de 31ste oktober het vuur in de haard symbolisch gedoofd. De haard mocht pas in de vroege ochtend (na Samhain,  de nacht van 31 oktober op 1 november) daarna alleen met behulp van een daartoe ontstoken, speciaal Heilig vuur weer aangestoken worden. Samhain is ook het feest van afscheid nemen, van offers en van de dood. Vroeger werden alle zwakke dieren gedood omdat ze de winter toch niet zouden overleven. Vaak zetten Wicca’s in de nacht van Samhain ook eten op een schotel buiten voor de doden.

De moderne Wicca heeft afstand genomen van het standpunt van Gerald Gardner, om Samhain te beschouwen als één van de acht heksensabbats maar viert Samhain als één van de acht jaarfeesten, terwijl deze aansluit op het -van oorsprong- Keltisch nieuwjaar.

Gerald Gardner, grondlegger van de moderne Wicca, was een Brits koloniaal ambtenaar en wist met zijn toonaangevende teksten, waaronder ‘Witchcraft Today’, de Wicca onder de belangstelling van een groot publiek te brengen. Hij probeerde met het gebruik van de toevoeging ‘Sabbat’ te benadrukken dat het om een heilige rustdag gaat. Sabbat is de Hebreeuwse benaming voor rusten. De zevende dag van de Schepping.

Gardner claimde dat de Wicca de herbeleving van een voorchristelijke, heidense religie was, doch het is waarschijnlijker dat hij meer van zijn eigen ideeën propageerde binnen de (door hem opgerichte) ‘Bricket Wood Coven’, die  op haar beurt dan weer aan de basis zou liggen van heel wat andere takken en tradities van Wicca.

Alex Sanders was de Stichter van een andere stroming binnen de Wicca de z.g. Alexandrijnse Wicca. Naar zijn opvatting was de hekserij een goedaardige religie en hij voegde elementen uit de Joods-Christelijke traditie toe. Hij beschouwde zichzelf als een strijder tegen de zwarte magie.

Voor de moderne, eclectische of feministische of solitaire heks is Samhain gewoon en simpel het heksennieuwjaar, het einde van de zomer en de heerschappij van de Hulstkoning, die tijdelijk in de onderwereld verblijft om tijdens Yule (het feest van Licht) zo rond de 21^ste december, wanneer de zon zijn terugtocht begint naar onze Kreeftskeerkring, opnieuw te incarneren als de Eik-koning.

Eclectische heksen volgen geen enkele traditie maar eerder een spiritueel pad waarbij zij putten uit een veelheid van Sjamanistische overtuigingen, religies en filosofieën. Zo’n heks kan zo eigen ideeën en rituele praktijken vrijelijk inbrengen. Binnen de Wicca en het Paganisme is Eclectische Wicca is de populairste variant

Feministische heksen hebben met Margaret Murray het idee verdedigd dat vrouwelijke spiritualiteit al eeuwen door mannen werd onderdrukt; dat de heksenvervolgingen miljoenen onschuldige vrouwenlevens hebben gekost, vrouwen die zij beschouwen als revolutionaire strijders tegen het patriarchaat. Zij zetten zich af tegen het agressieve en patriarchale denken, strijden voor herstel van de Godinnencultuur, een vredelievende voorchristelijke Europese cultuur, die noodgedwongen voor lange tijd ondergronds moest gaan maar nu langzamerhand weer terrein begint te winnen. Met de traditionele wicca heeft de feministische hekserij een holistische visie op de wereld gemeen, waarbij de vrouwen vooral de verbinding tussen mens en natuur nastreven.

HALLOWEEN. De naam Halloween is afgeleid van All Hallows Eve, (Allerheiligenavond), de avond voor Allerheiligen op 1 november. In de Iers-Keltische kalender begon het jaar op 1 november, dus 31 oktober was oudejaarsavond. De oogst was binnen gehaald en opgeslagen, het zaaigoed voor het volgende jaar lag klaar en was het tijd voor een vrije dag, (een sabbat) of wel het Keltische Nieuwjaar of Samhain.

Samhain was ook nog om een andere reden zeer bijzonder. De KELTEN geloofden namelijk dat het mogelijk was om in die nacht in contact met de doden te komen, die het afgelopen jaar gestorven waren. Vandaar dat er ook pogingen gedaan werden om de doden af te schrikken, dan wel af te weren door middel van griezelige maskers en spookachtig licht (in de pompoenen).

Dit laatste ligt ten grondslag aan het moderne Halloween, waarbij mensen zich verkleden en kinderen rondgaan om snoepgoed te verzamelen als beloning voor hun gezang. Gezang en rijmpjes, die bedoeld zijn om de boze geesten af te weren en op de vlucht te jagen tijdens hun rondgang. Terwijl eigenlijk weinigen nog besef hebben van de achterliggende betekenis en symboliek van Halloween of Samhain.

Binnen de Wicca wordt onderkend dat RIJM heel belangrijk is. Door alle tijden heen hebben vele culturen en religieuze systemen gebruik gemaakt van de speciale, haast magische kracht van Rijm en Ritme. Rijm en ritme helpen niet alleen de teksten beter te onthouden, maar een juist gescandeerde tekst heeft ook een hypnotische uitwerking. Het normale, lineaire denken maakt plaats voor een dieper liggende bewustzijnstoestand die overeenkomst vertoont met trance.

ALLERHEILIGEN EN ALLERZIELEN

Het hoogfeest van Allerheiligen op 1 november is bedoeld om in één viering alle bekende en onbekende heiligen te eren binnen de Katholieke en Anglicaanse Kerk. Het is een christelijk feest en deels ook het kerstenen van oude tradities, die zich moeilijk lieten uitbannen. De Christelijke geloofsgemeenschap viert op 1 november het feest van Allerheiligen en de dag erna, 2 november, Allerzielen.

De kerkelijke encyclopedie meldt het volgende: “De Allerheiligen en Allerzielen staan aan het begin van de maand november. Op de eerste plaats omdat dan ook de natuur afsterft. In vele streken ziet men de hele maand november als een tijd waarin de dood centraal staat. Men zag het als een soort “liturgische herfst” die samenviel met de oogsttijd. Juist die oogsttijd herinnert aan de gelijkenissen van Jezus, waarin Gods oproep aan het einde der tijden herhaaldelijk wordt vergeleken met een oogst. En is ieders persoonlijke dood niet een soort van oproep aan het einde der tijden?”

Toch hebben beide feestdagen niet altijd in deze tijd van het kerkelijk jaar gestaan.In de oosterse kerk kende men in de eerste eeuwen het gebruik om op één bepaalde dag alle martelaren te vieren. Hun aantal was zo hoog geworden dat men ze niet meer elk persoonlijk kon vieren.